- Tác giả,Jaroslav Lukiv
- Vai trò,BBC News
- 25 tháng 8 2023
Tổng thống Vladimir Putin đã lên tiếng về thông tin thủ lĩnh tập đoàn quân sự tư nhân Wagner, Yevgeny Prigozhin đã thiệt mạng – khoảng 24 giờ sau khi máy bay riêng nghi chở ông này bị rơi.
Nhà lãnh đạo Nga cho rằng người đứng đầu nhóm lính đánh thuê là “một người có tài” nhưng lại “mắc sai lầm nghiêm trọng trong cuộc sống”.
Ông Putin cũng gửi lời chia buồn tới gia đình của tất cả 10 nạn nhân được cho là có mặt trên chiếc máy bay rơi ở phía tây bắc Moscow vào tối 23/8.
Tuy nhiên, ông Putin không xác nhận rõ ràng cái chết của ông Prigozhin.
Kể từ thời điểm máy bay rơi, đã có nhiều đồn đoán bất tận về nguyên nhân gây ra vụ tai nạn chết người và liệu ông Prigozhin có thực sự có mặt trên máy bay như được nêu trong danh sách hành khách hay không.
Tại cuộc họp giao ban hôm 24/8, một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc cho biết Mỹ tin rằng người đứng đầu Wagner có thể đã thiệt mạng trong vụ tai nạn trên.
Người dân gần hiện trường vụ tai nạn ở vùng Tver cho biết họ nghe thấy một tiếng nổ lớn trước khi nhìn thấy một chiếc máy bay rơi xuống từ bầu trời.
Một trong những giả thuyết đang được điều tra là liệu có một quả bom được tuồn lên máy bay hay không, truyền thông Nga đưa tin.
Một quan chức Mỹ nói với đài CBS News, đối tác ở Mỹ của BBC, rằng nguyên nhân rất có thể là do một vụ nổ trên máy bay.
Quan chức này cho biết thêm nguyên nhân gây ra vụ nổ vẫn chưa được xác định, mặc dù có một khả năng là do bom nổ.
Một giả thuyết khác do kênh Telegram có liên kết với tài khoản của ông Prigozhin đưa ra cho rằng chiếc máy bay đã bị lực lượng phòng không Nga bắn hạ. Điều này chưa được xác nhận và vào hôm 24/8, Lầu Năm Góc cho biết không có thông tin nào chứng minh điều này.
Các nhân viên mặt đất tại sân bay Sheremetyevo ở Moscow – nơi chiếc máy bay cất cánh hướng tới St Petersburg – đang bị thẩm vấn và các đoạn phim CCTV đang được kiểm tra.
Prigozhin – thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê Wagner của Nga – từng được biết đến là người trung thành với Putin.
Nhưng sau khi lãnh đạo một cuộc binh biến ngắn ngủi ở Nga hồi tháng 6, nhiều nhà quan sát đã gọi ông Prigozhin là một “người chết biết đi”.
Điện Kremlin rõ ràng đã im lặng sau vụ tai nạn. Sáng ngày hôm sau, Tổng thống Putin thậm chí còn phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh Brics ở Nam Phi thông qua video – nhưng không đề cập đến vụ tai nạn mà phần lớn thế giới đang bàn tán.
Tuy nhiên, vào tối 24/8, điều đó đã thay đổi.
“Trên hết, tôi muốn bày tỏ những lời chia buồn chân thành nhất tới gia đình của tất cả những người đã thiệt mạng”, ông Putin nói trong một cuộc họp được truyền hình tại dinh thự ở Điện Kremlin.
Ông tiếp tục, thông tin ban đầu nói rằng “những thành viên của Wagner” đã có mặt trên máy bay.
“Đây là những người đã có đóng góp đáng kể cho sự nghiệp chung của chúng ta trong việc chống lại chế độ tân phát xít ở Ukraine”, ông Putin nói, lặp lại thông tin sai sự thật của Điện Kremlin rằng Ukraine liên kết với chủ nghĩa phát xít.
Tổng thống Nga đã sử dụng lời buộc tội này để biện minh cho cuộc xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2/2022.
Quay lại Prigozhin, Putin cho biết ông đã biết thủ lĩnh Wagner từ đầu những năm 90 và mô tả ông ta là một “người đàn ông có cuộc sống phức tạp”.
Nhà lãnh đạo Nga cũng dành nhiều lời khen ngợi cho Prigozhin và các chiến binh của ông ta, đặc biệt là các hoạt động của họ ở Ukraine.
“Ông ấy đã phạm những sai lầm nghiêm trọng trong cuộc sống. Nhưng ông ấy đã gặt hái được những thành quả cho cả bản thân và cho lợi ích chung khi tôi yêu cầu – giống như trong vài tháng qua.”
Mặc dù đã dùng thì quá khứ khi nói về Prigozhin và bày tỏ sự cảm thông với gia đình các nạn nhân, song ông Putin không xác nhận cái chết của người đứng đầu Wagner.
Khi Prigozhin và những tay súng của ông ta – bao gồm nhiều người bị kết án – phát động cuộc binh biến cách đây hai tháng, Tổng thống Putin đã mô tả hành động của họ là “sự phản bội” và “một cú đâm sau lưng nước Nga”.
Ông thề sẽ trừng phạt những thủ phạm, những kẻ đã huỷ bỏ “cuộc tuần hành vì công lý” tiến về Moscow khi còn cách thủ đô khoảng 200km.
Tuy nhiên, sau đó, một thỏa thuận đã được thông qua cho phép các chiến binh Wagner được lựa chọn – gia nhập quân đội Nga hoặc chuyển đến nước láng giềng Belarus, và không phải đối mặt với hình phạt nào.
Khôi phục này đã gây ngạc nhiên cho cả những người dân Nga và các chuyên gia, những người cảm thấy băn khoăn rằng thủ lĩnh Wagner dường như được phép đi lại tự do trên khắp nước Nga và dường như là cả quốc tế.
Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về vụ việc.
Các chuyên gia pháp y Nga hiện được cho là đã bắt đầu nhận dạng nạn nhân, nhưng ông Putin cho biết việc xét nghiệm ADN sẽ tốn thời gian.
Theo cơ quan hàng không dân dụng Nga, người đồng sáng lập Wagner, Dmitry Utkin và người phụ trách tài chính của Wagner, Valeriy Chekalov cũng có mặt trên máy bay.
Toàn bộ 7 hành khách và 3 thành viên phi hành đoàn trên máy bay được cho là đã thiệt mạng.
