- Năm 2019 sắp trôi qua và nhiều người đang đợi nghe bài phát biểu đầu năm mới của lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un, được cho là hứa hẹn nhiều bất ngờ.
Những ngày qua, các chuyên gia chính sách đối ngoại của Bình Nhưỡng đã tập trung lại để chĩa mũi dùi tấn công vào Washington. Ông Kim Jong Un đã có chuyến đi thứ 2 tới Núi Paektu và Đoàn Chủ tịch của Văn phòng Chính trị Đảng Lao động Bắc Triều Tiên đã triệu tập phiên họp toàn thể của Ủy ban trung ương vào cuối tháng 12.
Tất cả những hành động đó báo hiệu các quyết định quan trọng đang được ban lãnh đạo Bắc Triều Tiên bàn bạc, và ngụ ý sức nặng đang đè lên thời hạn chót cuối năm 2019 cho đàm phán Mỹ – Băc Triều.
Bình Nhưỡng nói chung khá cởi mở và thẳng thừng, nếu không muốn nói là mạnh bạo trong các thông điệp. Thông thường, bài phát biểu năm mới của Chủ tịch Kim Jong Un chứa đựng rất nhiều nền tảng. Tuy nhiên, xu hướng ở Washington và Seoul lại thường cắt bỏ, tháo dỡ và chọn lọc sao cho phù hợp với khuynh hướng thay vì đánh giá tổng thể.
Khi đọc bản ghi bằng tiếng Anh bài phát biểu năm 2018 và 2019 của ông Kim Jong Un, phải kết hợp chúng mới nhau mới có thể thấy mức độ trái ngược. Bài phát biểu năm 2018 đều là về đánh bom, đe dọa và tối hậu thư. Ông Kim tuyên bố Triều Tiên đã \”hoàn thành các lực lượng hạt nhân quốc gia\” và \”sở hữu một lá chắn chiến tranh uy lực\” có thể \”ngăn chặn và chống lại bất kỳ đe dọa hạt nhân nào từ Mỹ\”, để \”không cho nước này khởi xướng một cuộc chiến liều lĩnh\”.
Nhà lãnh đạo Băc Triều Tiên tuyên bố \”sẵn sàng cho một cuộc phản công hạt nhân ngay tức thì\”. Ông thậm chí nhắc đến nút hạt nhân và năng lực tấn công của Băc Triều Tiên nhắm đến bất kỳ nơi nào trên đất Mỹ. Để tăng thêm sức mạnh cho đe dọa, ông Kim còn chỉ đạo lĩnh vực nghiên cứu vũ khí hạt nhân và tên lửa phải sản xuất hàng loạt đầu đạn hạt nhân và tên lửa đạn đạo.
Tuy nhiên, những lời đó không được coi trọng, chưa kể còn bị phủ bóng bởi đề nghị mở cửa với Seoul thông qua Thế vận hội Mùa đông Pyeongchang.
Sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều đầu tiên ở Singapore tháng 6/2018, bài phát biểu năm mới 2019 của Kim Jong Un tập trung vào nền tảng xung quanh ông và hướng ra rìa ngoài nhằm củng cố quan hệ mới với Tổng thống Donald Trump và Washington. Tuy không còn giữ giọng điệu và nội dung của bài phát biểu 2018 nữa nhưng bài phát biểu 2019 được nhiều chuyên gia nhìn nhận là sự tiếp tục chứ không phải thay đổi triệt để. Thế nhưng với âm hưởng của hội nghị ở Singapore, nó thể hiện một điểm xuất phát hoàn toàn khỏi năm trước đó.
Sản xuất hàng loạt ICBM và vũ khí hạt nhân không còn được nhắc tới, thay vào đó là các vấn đề chuyển đổi công nghiệp đạn dược sang sản xuất máy cày chứ không phải xe tăng, thiết bị xây dựng, các sản phẩm và hàng hóa tiêu dùng được đề cập. Ông Kim Jong Un dường như bỏ qua cả các hợp đồng bán vật liệu hạt nhân cho Syria.
Đối với Kim Jong Un, Singapore đã cung cấp một lối tắt cho hòa giải với Washington.
\”Nếu Mỹ đáp lại các nỗ lực trước và chủ động của chúng tôi bằng các biện pháp đáng tin cậy và các hành động thực tế tương ứng, quan hệ song phương sẽ phát triển tuyệt vời với tốc độ nhanh chóng thông qua tiến trình thực hiện các biện pháp rõ ràng và mang tính thời đại hơn. Tôi muốn tin các mối quan hệ của chúng tôi với Mỹ sẽ nở ra trái ngọt trong năm nay\”.
Tuy nhiên, Kim Jong Un vẫn tuyên bố rằng nếu Mỹ \”cứ khăng khăng áp đặt cấp vận và gây sức ép… chúng tôi có thể buộc phải tìm một con đường mới để bảo vệ chủ quyền của đất nước\”. Không rõ Băc Triều Tiên có hành động thực sự như đe dọa không, nhưng nếu như vậy thì cũng không có gì đáng ngạc nhiên. Cũng chưa rõ Mỹ phản ứng thế nào ở viễn cảnh đó. Thế nhưng, khi đó cơ hội đạt tiến bộ về tạo dựng hòa bình và phi hạt nhân hóa trên bán đảo Băc Triều Tiên chắc chắn sẽ càng khó nắm bắt hơn, ít nhất là cho đến cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm 2020.