Chính quyền Việt Nam tăng cường kiểm soát tôn giáo với dự thảo nghị định mới

RFA
2022.06.06

Bí thư Đảng ủy thị Trấn Vụ Bản, huyện Lạc Sơn là Phạm Hồng Đức (phải) đòi giải tán thánh lễ hôm 20/2/2022 ở giáo xứ Vụ Bản

 Ảnh chụp màn hình video

Với dự thảo nghị định mới nếu được thông qua thì các tổ chức tôn giáo sẽ bị phạt tiền lên đến 60 triệu đồng nếu vi phạm. 

Cổng thông tin điện tử của Chính phủ Việt Nam hôm 3 tháng 6 đăng tải thông tin Bộ Nội vụ nước này đang tiến hành lấy ý kiến nhân dân về dự thảo của một nghị định mới. 

Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo là văn bản quy phạm pháp luật mới nhất trong lĩnh vực tôn giáo ở Việt Nam, hiện đang trong quá trình xây dựng. 

Đúng như tên gọi, nghị định này được tạo ra nhằm cho phép nhà nước xứ phạt hành chính (phạt tiền), đối với các cá nhân và tổ chức trong lĩnh vực tôn giáo nhằm cụ thể hóa Luật Tín ngưỡng Tôn giáo ban hành năm 2016. 

Theo nội dung của nghị định này thì rất nhiều hành vi được thực hiện ở cả mức độ cá nhân, lẫn tổ chức đều có thể bị cho là vi phạm hành chính, và có thể bị xử phạt. 

Một điều đáng lưu tâm nữa đó là nhiều điều khoản của nghị định này có nội dung không rõ ràng, và khó định nghĩa.

Đơn cử, điều 6 của văn bản này quy định một cá nhân có thể bị phạt ba triệu đồng nếu “lợi dụng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo để xuyên tạc dưới mọi hình thức” đường lối của nhà nước. 

Hoạt động của các tổ chức tôn giáo cũng bị kiểm soát gắt gao, từ việc đăng ký hoạt động, tấn phong và điều chuyển chức sắc, tổ chức đào tạo, cho đến cử người đi học ở nước ngoài đều phải được sự đồng ý của nhà nước. 

Trao đổi với Đài Á Châu Tự Do dưới điều kiện giấu tên vì lý do an toàn, một luật sư nhân quyền ở Việt Nam bình luận về bản dự thảo nghị định trên như sau:

“Nội dung của dự thảo của Nghị định có rất nhiều nội dung mơ hồ chưa được định nghĩa, cụ thể, hành vi nào lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo; hành vi nào trục lợi; hành vi nào là hành vi chia rẽ dân tộc; hành vi nào là xâm hại đạo đức xã hội?

Việc để ngỏ các định nghĩa trên sẽ khiến cho người thực thi công vụ tuỳ ý diễn giải, xử phạt người dân một cách tuỳ tiện mang tính áp đặt.”

Ngoài ra, vị luật sư này cũng bình luận về quy định yêu cầu các tôn giáo phải đăng ký thì mới được phép hoạt động, và các quy định can thiệp vào hoạt động nội bộ của các tổ chức tôn giáo: 

“Việc quy định sinh hoạt tôn giáo phải đăng ký chính quyền sẽ dẫn tới tình trạng xin cho, gây khó khăn cho việc thực hành quyền tự do tôn giáo. 

Còn việc tổ chức, phong phẩm, suy cử chức sắc trong tôn giáo vốn dĩ là hoạt động nội bộ của mỗi tôn giáo, chính quyền lại nhúng tay vào can thiệp là thể hiện sự lạm quyền, xâm phạm quyền tự do tôn giáo.”

Sau cùng, luật sư này cho rằng chính quyền Việt Nam “đang muốn bóp nghẹt quyền tự do tôn giáo, và muốn các tổ chức tín ngưỡng, tôn giáo chỉ được hoạt động theo ý muốn của nhà cầm quyền”, thông qua việc ban hành nghị định mới. 

Dự thảo Nghị định cũng giao thẩm quyền xử phạt cho cấp thấp nhất là chiến sĩ công an, cảnh sát biển, bộ đội biên phòng, thanh tra viên trong lĩnh vực tôn giáo hay Ban Tôn giáo Chính phủ. 

Chúng tôi cũng phỏng vấn ông Lê Quang Hiển, Chánh thư ký Giáo hội Phật giáo Hoà Hảo Thuần tuý và là thành viên của Hội đồng Liên tôn Việt Nam, một tổ chức của các tôn giáo độc lập không được Nhà nước công nhận.  

Ông cho rằng Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo này được đưa ra để nhắm đến các tôn giáo độc lập, không chịu sự quản lý của nhà nước. 

Tuy nhiên ông Hiển cũng cho biết là sẽ không tuân thủ các quy định mà ông cho là mang tính đàn áp này:

“Các chức sắc tôn giáo tại Việt Nam, cũng như là đối với các tôn giáo độc lập không theo hệ thống quốc doanh của nhà nước, thì dù nhà nước cho ra (luật-PV) như thế nào nhưng mà chúng tôi là người có niềm tin tôn giáo, chúng tôi không tuân thủ những gì mà nhà nước nói. 

Chúng tôi chỉ làm theo lẽ phải và lương tâm của mình thôi, theo cái đức tin của mình, từ hồi trước tới bây giờ. 

Chúng tôi bất chấp tất cả, dù nhà nước muốn đối xử như thế nào cũng được. Nếu mà nhà nước đối xử quá nghiệt ngã thì thế giới sẽ thấy rằng nước Việt Nam không có tự do tôn giáo, những gì nhà nước nói hoàn toàn không đúng sự thật, không tự do tôn giáo, không nhân quyền gì hết.”

Chính quyền Việt Nam đến nay vẫn bị cáo buộc là có các chính sách đàn áp tôn giáo. 

Ủy Ban Tự do Tôn giáo Hoa Kỳ (USCIRF) hồi tháng 2 năm nay là năm thứ 15 liên tiếp đề nghị Chính phủ Mỹ đưa Việt Nam vào danh sách các nước cần quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo (CPC) vì những vi phạm một cách có hệ thống, liên tục và nghiêm trọng đối với tự do tôn giáo. 

Hôm 2 tháng 6, trong bài phát biểu tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nhân dịp công bố phúc trình tự do tôn giáo năm 2021, Ngoại trưởng Antony Blinken đã nói rằng chính quyền Việt Nam sách nhiễu các tín đồ thuộc các nhóm tôn giáo độc lập.